Pijn kan acuut zijn, chronisch zijn, heftig of minder heftig zijn. De ene pijn is de andere niet. Heb je veel pijn, dan kan een pijnstiller (tijdelijk) verlichting geven. In deze blog geven we informatie over verschillende pijnstillers. Over het algemeen zijn er twee soorten: NSAID en paracetamol.
Allereerst is het goed om de oorzaak van de pijn te achterhalen. Een pijn kan wijzen op een achterliggende ziekte of verwonding. Soms is het nodig om een arts te raadplegen. Een arts kan onderzoeken wat er aan de hand is en weet ook van je persoonlijke situatie af. Soms is een bepaalde pijnstiller niet te combineren met andere geneesmiddelen of heb jij extra kans op bepaalde bijwerkingen. Wees daarop bedacht.
Verschillende soorten pijnstillers
Hieronder leggen we uit wat paracetamol en NSAID’s precies zijn.
Paracetamol
Paracetamol* is een geneesmiddel met een pijnstillende en koortsverlagende werking. Dit geneesmiddel wordt gebruikt bij lichte tot matige pijn en om koorts te verlagen. Gebruik paracetamol altijd zo kort mogelijk en kies voor een zo laag mogelijke dosering. Houd je aan de aanbevolen dosering. Deze hangt af van je leeftijd en je gewicht. Een overdosering paracetamol kan onder meer je lever ernstige schade toebrengen.
Gebruik paracetamol niet langer dan twee weken achter elkaar. Als je paracetamol je hoofdpijn hebt en je slikt die gedurende een veel te lange periode, kun je juist meer hoofdpijn krijgen.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen van paracetamol?
Ook van paracetamol kun je bijwerkingen krijgen. Bijwerkingen van paracetamol die zelden voorkomen zijn bloedafwijkingen, allergieën (waaronder ango-oedeem), afwijkende leverfunctie of leverfalen, geelzucht, jeuk, uitslag, depressie, trillen en hoofdpijn, visusafwijkingen, oedeem, bloedingen, misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, duizeligheid, koorts en slaperigheid.
Met ‘zelden’ bedoelen we dat 1 op 10.000 of 1 op 1.000 gebruikers hiermee te maken krijgt. Lees de bijsluiter voor de complete lijst van mogelijke bijwerkingen. Krijg je last van bijwerkingen? Neem dan contact op met je arts of apotheker.
Wanneer mag je paracetamol niet gebruiken?
Neem paracetamol niet in als je allergisch bent voor één van de (hulp)stoffen van dit geneesmiddel. Wees voorzichtig met het gebruik van paracetamol als je vaak grote hoeveelheden alcohol tot je neemt.
Gebruik je naast paracetamol ook andere geneesmiddelen? Raadpleeg dan je arts of apotheker. Paracetamol kan de werking van andere geneesmiddelen veranderen. Vraag in ieder geval om advies aan je arts als je zidovudine (geneesmiddel bij de behandeling van AIDS), antibiotica of barbituraten (bepaalde slaapmiddelen) gebruikt en daarnaast paracetamol wilt slikken.
NSAID’s: ibuprofen, naproxen en diclofenac
Non-Steroidal Anti-Infammoratory Drugs (NSAID’s) zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die ook pijnstillend en koortswerend werken. ‘Non-steroidal’ betekent dat deze geneesmiddelen niet bij de groep van ‘corticosteroïden’ behoren. ‘Anti-Infammoratory’ betekent ‘ontstekingsremmend’ en ‘drug’ betekent ‘medicijn’.
NSAID’s gaan ook zwellingen van onder andere pezen en gewrichten tegen en verminderen soms de duur van ochtendstijfheid. Tot NSAID’s worden onder meer de volgende pijnstillers gerekend: ibuprofen1*, naproxen2* en diclofenac3*.
Hoe gebruik je NSAID’s?
Gebruik NSAID’s zo kort mogelijk en altijd maar één soort tegelijk. Werkt de NSAID die je hebt gekozen niet zo goed? Gebruik dan een andere NSAID. Gebruik bijvoorbeeld naproxen als ibuprofen bij jou minder lijkt te werken.
Volg altijd de juiste dosering in de bijsluiter en overschrijd deze dosering niet. Vaak kun je een NSAID maar een beperkte tijd gebruiken. Gebruik de NSAID niet langer dan in de bijsluiter staat aangegeven.
Heb je een ziekte aan je hart of aan je nieren? Heb je een maagzweer of een maagbloeding gehad? Of ben je ouder dan 60 jaar? Bespreek dan eerst met je huisarts of je een NSAID kunt gebruiken.
Vraag ook eerst advies aan een arts als je een NSAID voor kinderen wilt gebruiken.
Kun je NSAID’s gebruiken in combinatie met andere geneesmiddelen?
NSAID’s gaan vaak niet goed samen met andere geneesmiddelen. NSAID’s kun je bijvoorbeeld beter niet slikken als je ook antidepressiva, plaspillen, bètablokkers, lithium, bloedverdunners, methotrexaat of prednison gebruikt. Gebruik je geneesmiddelen? Vraag dan aan je arts of apotheker of je NSAID’s mag gebruiken.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen van NSAID’s?
De meest voorkomende bijwerkingen van NSAID’s zijn maag-darmklachten, misselijkehid, het vasthouden van vocht, een vertraging van bloedstolling zodat een wondje langer blijft bloeden en een hoge bloeddruk.
Ibuprofen en naproxen, acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium verminderen de beschermende werking van het maagslijmvlies. Hierdoor kun je sneller maagklachten krijgen. Heb je eerder een maagzweer of andere maagklachten gehad? Wees dan voorzichtig met het gebruik van NSAID’s. Andere risicofactoren zijn het gelijktijdig gebruiken van bepaalde geneesmiddelen. Als je een hoge leeftijd hebt bereikt, heb je ook meer kans op maagklachten.
Welke pijnstiller gebruiken?
Heb je last van lichte tot matige pijn? Dan heeft het gebruik van paracetamol de voorkeur. Als je paracetamol verantwoord gebruikt, is de kans op bijwerkingen niet heel groot. Bij volwassenen is het gebruik van 500 mg paracetamol per keer meestal voldoende. Als de pijn heftiger is, kan bij volwassenen ook (direct) 1000 mg paracetamol ingenomen worden. Voor kinderen geldt een andere dosering. Als paracetamol onvoldoende werkt, kun je een andere pijnstiller overwegen, zoals ibuprofen, een NSAID.
NSAID’s kunnen (ernstige) bijwerkingen geven, vooral bij ouderen en mensen die ooit een maagzweer hebben gehad. Het is dus belangrijk om voorzichtig met deze pijnstillers om te springen. Gebruik een zo laag mogelijk dosis, zo kort mogelijk. Laat je adviseren door je arts.
Spierpijn of pijn in je gewrichten
Heb je pijn in je gewrichten, zoals in je schouder, knie of vingers? Of heb je spierpijn? Dan kun je in veel situaties beter gel gebruiken, bijvoorbeeld diclofenac gel 1% tot 3%* of ibuprofen gel 5%.*
Gel werkt over het algemeen net zo goed als pillen, maar de kans op bijwerkingen is minder groot.
Keelpijn
Keelpijn komt meestal door een verkoudheidsvirus en gaat in veel gevallen binnen 10 dagen vanzelf over. Is de pijn heftig, dan kun je paracetamol innemen. Je kunt ook kiezen voor paracetamol met coffeïne. Coffeïne versterkt mogelijk het pijnstillend effect en werkt ook opwekkend.
Bij keelpijn kunnen zuigtabletten verzachtend werken. Voor verlichting van symptomen van keelpijn kun je kiezen voor zuigtabletten met lidocaïne* (plaatselijk pijnstillend effect) en amylmetacresol en 2,4-dichloorbenzylalcohol* (antivirale/antibacteriële werking). Er zijn ook producten die alle 3 de ingrediënten bevatten, zoals TrachSil.* Kinderen jonger dan 12 jaar mogen geen TrachSil gebruiken.
*Dit is een geneesmiddel. Lees voor gebruik de bijsluiter.
1Als je allergisch bent voor één van de (hulp)stoffen van ibuprofen, gebruik dit geneesmiddel dan niet. Gebruik geen ibuprofen als je eerder last hebt gehad van benauwdheid, astma, galbulten, een loopneus, een maagdarmbloeding- of perforatie na gebruik van acetylsalicylzuur of andere pijnstillers, als je een maagdarmbloeding- of perforatie of een maagzweer hebt of hebt gehad of als je aan ernstig leverfalen, nierfalen of hartfalen lijdt. Gebruik ibuprofen niet tijdens de eerste 6 maanden van de zwangerschap, tenzij strik noodzakelijk en op advies van een arts. Tijdens de laatste 3 maanden van de zwangerschap mag ibuprofen zeker niet gebruikt worden. Dit geneesmiddel kan dan schade toebrengen aan het ongeboren kind en de bevalling bemoeilijken.
2Naproxen niet gebruiken als je allergisch bent voor één van de (hulp)stoffen van dit geneesmiddel, als je na toediening van acetylsalicylzuur of andere prostaglandinesynthetaseremmende middelen allergische reacties hebt vertoond, als je (na gebruik van een NSAID) een gastro-inestinale bloeding of perforatie, of maagzweer/bloeding hebt gehad, aandoeningen van het maagdarmkanaal, bloedingen, hemorragische diathese of nier- of hartfalen hebt of als je antistollingsmiddelen gebruikt.
Gebruik naproxen in ieder geval niet tijdens de laatste 3 maanden van de zwangerschap. Gebruik Naproxen alleen als dit strikt noodzakelijk is en op advies van een arts in de volgende gevallen: Je bent 6 maanden of korter zwanger of je wilt zwanger worden. Gebruik naproxen niet voor kinderen jonger dan 6 jaar.
3Diclofenac niet gebruiken als je allergisch bent voor één van de (hulp)stoffen van dit middel of voor andere geneesmiddelen die worden gebruikt voor de behandeling van pijn, koorts of ontsteking, als je lever-, nier- of hartproblemen hebt, problemen met de bloedsomloop, als je een hersenbloeding, bloedingen of bloedstoornissen hebt of hebt gehad, bloedafwijkingen of een aandoening van de samenstelling van het bloed. Gebruik dit geneesmiddel ook niet als je zwanger bent of zwanger wilt worden.
